Phẩm giá của hàng rong
Đăng ngày 01/02/2015
Bận bịu, sáng nào cũng chỉ đĩa xôi hay cái bánh mì ở xe hàng rong đối diện cơ quan. Ăn riết rồi thân với chủ. Hôm nọ, tranh thủ lúc xe hàng vắng khách, mới hỏi thăm nếp mua ở đâu mà ngon, dẻo thế. Bà chủ hàng kêu mua ở hàng quen trong chợ Bến Thành, giá 35.000 đồng một kí!
Bận bịu, sáng nào cũng chỉ đĩa xôi hay cái bánh mì ở xe hàng rong đối diện cơ quan. Ăn riết rồi thân với chủ. Hôm nọ, tranh thủ lúc xe hàng vắng khách, mới hỏi thăm nếp mua ở đâu mà ngon, dẻo thế. Bà chủ hàng kêu mua ở hàng quen trong chợ Bến Thành, giá 35.000 đồng một kí!
Đang đà “tám”, mới hỏi chị mua chà bông, hành phi sẵn ở đâu? Chỉ kêu, đâu có em, chị làm ở nhà hết... Rồi khoe, chị bán hàng rong nhưng có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Cô con gái đứng phụ bán nói thêm, mẹ em đi học về vệ sinh an toàn thực phẩm, đạt loại giỏi luôn, tài liệu được phát về ngồi đọc say sưa... Nghe xong, ngẫm nghĩ, chắc bà chủ hàng không nói xạo. Vì xôi đúng là ngon thật, ngon hơn rất nhiều xôi ở nhà tôi nấu bằng nếp mua 24.000 đồng một kí. Chà bông vừa miệng, không có vị ngọt gắt của đường. Đến những chi tiết nhỏ như giấy lau miệng, tăm xỉa răng cũng là loại tốt, là giấy lụa hộp, tăm giang...
Lại nhớ đến cô bán bún cá Châu Đốc ở hẻm nhà. Mỗi tô giá hai chục ngàn, ngon mê ly. Ngon không chỉ vì nước dùng ngon, cá ngon, bún ngon mà còn vì rau giá sạch sẽ. Bữa nọ thấy cô con gái ngồi lấy dao cạo từng cây rau nhút. Hôm bữa “tám” với cô chủ quán, hỏi sao không bán nhiều lên vì chiều nào cũng thấy khách đến ăn mà hết hàng. Cổ kêu làm có một mình, làm nhiều không đủ sức. Sáng đi chợ mua đồ về là lao vô làm. Cá phải chà muối, luộc, lóc xương lâu lắc. Rau giá phải rửa ngâm muối. Ngay cả sả cũng phải rửa rồi xay chứ không mua sả bằm sẵn ngoài chợ... Ăn miết, “tám” hoài thì biết thêm, cô chủ nói tiếng Pháp như gió, từng lo bếp núc cho hai đời giám đốc của một bệnh viện Pháp, mới đây giận bà giám đốc không cho về Long Xuyên chăm mẹ bệnh nên bỏ việc, về nhà bán bún!
Lại nhớ đến chị giúp việc của chị đồng nghiệp. Hồi xưa chưa đi làm vú nuôi, ở quê mở quán cóc bán bún thịt xào 6.000 đồng/tô mà thịt phải ngâm rửa nước muối mấy lần, tỏi, ớt để pha nước chấm phải rửa sạch, băm nhuyễn nhừ... Thế nên, bây giờ thấy người khác làm đồ ăn không kỹ như mình thì không chịu ăn, tự mua đồ, tự nấu, tự ăn.
Bởi vậy mới nói, hàng rong, quán cóc cũng có “phẩm giá” của hàng rong, quán cóc. Những nhận định như hàng rong không đảm bảo vệ sinh, hàng rong thì đầu vào kém chất lượng... vẫn thường nghe, nhưng xem ra chưa hẳn đúng. Cũng như việc, có những nhà hàng, bên ngoài hào nhoáng, sang trọng, đĩa thức ăn bưng ra được bày biện đẹp mắt, chưa chắc là trong bếp đã sạch sẽ, tinh tươm hay thịt thà, cá mú, rau củ đầu vào chuẩn hết. Thế mới có chuyện người ta phát hiện ra quán cà phê kia, bán cơm văn phòng buổi trưa giá 35.000 đồng/phần nhưng thực chất không nấu nướng tại quán mà lấy từ quán cơm bụi về rồi bày biện đẹp mắt. Thế mới có chuyện hàng loạt chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh, siêu thị tiện lợi ở Nhật Bản, Trung Quốc đã phải xin lỗi khách hàng vì nhà cung cấp dùng thịt quá hạn sử dụng, mất vệ sinh...
Ngẫm lại, mọi quy định, mọi quy trình, mọi giấy chứng nhận này kia... cuối cùng đều nằm ở con người, do con người. Nếu người kinh doanh có tâm thì người mua được nhờ. Rồi tiếng lành đồn xa, người này rủ người kia, quán đông lên, hàng bán tới tới như quán bún cá, xôi vỉa hè nói trên. Lúc đó, một hộp xôi bé xíu, thêm vài miếng chả nhỏ, quả trứng chiên giá hai chục ngàn, người ta cũng chịu. Trừ chi phí cũng lời được phân nửa.
Thế là sống khỏe. Không chỉ vậy, con cái mình ăn cũng không lo, lại cũng không phải hổ thẹn với lương tâm vì đã làm ẩu, chỉ biết chạy theo lợi nhuận.
Còn nếu người bán không có được cái tâm đó thì coi như người mua gặp xui. Nhẹ thì đau bụng, nặng hơn thì ngộ độc, vô bệnh viện truyền nước biển... Và tất nhiên, sau đó thì xin cạch mặt cái quán ăn đã làm mình khổ sở.
Vậy nên, cuộc sống hay buôn bán kinh doanh gì cũng vậy, giữ chút phẩm giá để mình... có giá!
Bùi Tâm An ( Kinh tế Sài Gòn online )